'Travestieten zijn oppervlakkig, dom en vals!' Dat vooroordeel leeft nog steeds in de gay scene. De uit Zuid-Afrika afkomstige Miss Thandi bewijst echter het tegendeel. Zij besteedt niet alleen het grootste deel van haar tijd aan de culturele uitwisseling tussen Zuid-Afrika en Nederland en het inzamelen van geld voor landgenoten, maar wil haar publiek echt bereiken tijdens haar optredens in Nederland en Zuid-Afrika. De Zuid-Afrikaanse pers was zelfs lyrisch over Miss Thandi's Show tijdens het Grahamstown Arts Festival: 'Een geweldig optreden van de plaatselijke koningin Miss Thandi, een extraverte travestie-act van Raymond Matinyana uit Port Alfred, die de afgelopen zes jaar heeft doorgebracht in Amsterdam. Of ze nou Sarie Marais of de bekende click song, Qongqothwane, zingt, ze krijgt het publiek moeiteloos aan het zingen, klappen en dansen. Soms zelfs op het podium! Ze zette mannen in hum hemd, terwijl de vrouwen gilden van vreugde. Maar er was ook een serieuze ondertoon in haar optreden: ze deelt niet alleen de helende kracht van de Afrikaanse cultuur met het publiek, ze toont ook een diep respect voor de cultuur', aldus de nationale Zuid-Afrikaanse krant Sunday Times.

Hoe wordt een jongen uit een Zuid-Afrikaanse township travestie-artiest?

Ik herinner me nog hoe ik als jongetje van vier jaar zo jaloers was op het mooie rode kerst-jurkje van mijn oude nichtje, dat ik het jurkje zelf aantrok. Ze was woedend en ik moest rennen voor mijn leven. (lacht) Daarna trok ik iedere keer als ik alleen thuis was mijn moeders kleding aan. Toen ik wat ouder was, ben ik zelfs heel elegant de straat op gelopen met mijn moeders pruik op mijn hoofd. In ons dorp zaten alle vrouwen op straat te roddelen over iedereen en tot op de dag van vandaag weten ze nog steeds niet wie die mysterieuze vrouw was. Dat was waarschijnlijk het begin van mijn carrière.

Hoe belandde je dan op het podium?

Ik deed een Dionne Warwick-show in een gay-bar in Johannesburg en dat wilde ik zo perfect mogelijk doen. Niet dat ik de bedoeling had om er mijn vak van te maken, maar het voelde wel goed. Daarna deed ik wel wat optredens, maar nam het nooit serieus. Het was gewoon een bijbaantje naast mijn studie. Pas toen ik naar Nederland kwam, besefte ik dat ik zou kunnen leven van mijn trava-act.

Waarom kwam je naar Nederland?

Ik was eigenlijk onderweg naar de Verenigde Staten om aan een intercultureel studieprogramma mee te doen en ging even bij een Nederlandse vriend langs. Om wat geld bij elkaar te krijgen voor de Verenigde Staten deed ik voor de verandering een fundraising concert voor mezelf in het COC. Dat leverde me weer travestie-optredens op. Bovendien trad ik ook als Raymond op met mijn Zuid-Afrikaanse band.

Waarom als Raymond en niet als Thandi?

Thandi bestond nog niet eens en mijn travestieoptredens nam ik helemaal niet serieus. Gewoon lekker een nummertje Shirley Bassey of Dionne Warwick playbacken.

Ben je nog in de Verenigde Staten terecht gekomen?

Ja, maar na afloop van het studieprogramma kwam ik snel terug naar Amsterdam, want het beviel me daar heel erg. Ik deed mee aan de Nickie Nicole show en won de eerste prijs. Inmiddels verdiende ik al aardig met mijn travestie-act en ik zong nog niet eens live! Maar ik voelde me niet echt thuis in die glamourachtige drag scene.

Hoe reageerden de Reguliesdwarsstraat-trava's op zo'n Zuid-Afrikaanse trava?

Ze accepteerden me wel, maar begrepen me niet. Voor mij was travestie geen live-style, maar een vak. Ik organiseerde ook geen spetterende parties met bekende Nederlanders, maar ging gewoon mijn eigen weg.

Tegelijk zong je als Raymond bij een Afrikaanse band. Wanneer besefte je dat je travestie en de band ook kon combineren?

Ik wilde de band eerst niet betrekken bij mijn trava-optredens, want dat voelde alsof ik de bandleden voor paal zou zetten. Maar langzamerhand kreeg ik meer zelfvertrouwen en begon ik langzamerhand ook live optredens te doen als Miss Thandi. Eerst alleen met een percussioniste en later ook met de andere bandleden. Vanaf die tijd is Miss Thandi zich eigenlijk gaan ontwikkelen als een personage. Het playbacken begon me steeds meer te vervelen. Als de live zingende Thandi kon ik opeens het publiek letterlijk en figuurlijk aanraken. Natuurlijk kan ik dat ook als Raymond, maar Thandi kan ook nog een goede show neerzetten als ik een keer niet bij stem ben. (lacht)

Hoe reageren je Zuid-Afrikaanse vrienden en familie op je succesvolle carrière in Nederland?

Er was een documentaire over mijn werk in Nederland op de Zuid-Afrikaanse televisie en ze kunnen over Miss Thandi lezen in de krant. Dat was voor hen heel spannend en maakte Thandi ook zichtbaar voor ze als artiest. Dit jaar kwamen er bijvoorbeeld oude klasgenoten naar mijn shows. En de jongens die me altijd voor mietje uitmaakten, zaten nu in de zaal naar me te kijken. Volgens mij heeft Thandi hen de mannelijke vriend gegeven die ze vroegen niet in me zagen. Want na een show gaat de make-up eraf en kunnen we heel goed met elkaar overweg.

Wat is je grootse blooper?

Op koninginnedag stond ik te zingen op de kleine, verhoogde roze driehoek van het Homomonument. Maar het regende en het marmer was erg glad. Tijdens een dansje begon ik langzaam uit te glijden zonder dat ik er iets aan kon doen. Het gebeurde allemaal in slow-motion: uiteindelijk lag ik met m'n kont op de grond. Een andere keer kwam mijn drummer pas vlak voor de show op het podium tot de ontdekking dat zijn drumstokken waren gestolen. Dus moesten we met de auto alle theaters langs om stokken te lenen van een andere drummer. Uiteindelijk maakten we midden in een concert oogcontact met een drummer en kregen we zijn drumstokken en konden we eindelijk onze eigen show starten.

Je hebt ook een stichting opgericht, Afro Vibes...

Vanwege de ervaringen die ik over de hele wereld en in Zuid-Afrika in het bijzonder heb opgedaan, besloot ik inderdaad de Afro Vibes Foundation op te richten. Met deze stichting organiseren we onder meer culturele evenementen en bevorderen we cultuuruitwisseling tussen Nederland en Zuid-Afrika. Bovendien willen we vanuit Nederland een steentje bijdragen aan een Zuid-Afrika waar iedereen gelijke kansen heeft. Zo zorgen we bijvoorbeeld voor studiebeurzen.
Het is voor mij een manier om Thandi een completere persoon te maken en mensen te helpen. Ik kom uit een land dat nog steeds armoede en problemen kent. Ik wil de Nederlanders daar ook iets van laten zien door mijn persoonlijkheid en mijn optredens en tegelijkertijd iets doen voor mijn landgenoten.

Momenteel verzorg je samen met Babette LaFayette een jazzmiddag in café Lellebel: Jazzabell. Wat heb jij, als Afrikaanse diva, met jazz?

Zuid-Afrika is een erg jazzy land, dus ik ben ermee opgegroeid. Naast de traditionele Afrikaanse muziek is Jazz daar erg populair.

Hebben gays iets met jazz?

In Nederlandse gaybars gaat het vooral om hitparade en trends. Jazz zorgt echter voor een meer relaxte sfeer. Mensen praten veel meer met elkaar. De eerste twee Jazzabell's hadden we een gemixt homo/hetero publiek en veel andere (hetero) muzikanten die spontaan meespeelden. De sfeer was geweldig! Gays en hetero's hebben op zo'n middag één ding gemeen: liefde voor de muziek.